Gunitang Bayan at Salaysaying Bayan: Ang Pamanang Lahi sa Pag-unawa ng Kalakarang Panlipunan at Produksyong Pangkaalaman sa Pilipinas. Nasa Talas: Interdisiplinaryong Journal sa Edukasyong Pangkultura
  Talas: Interdisiplinaryong Journal sa Edukasyong Pangkultura
Hindi lamang sa pamamagitan ng nakagawiang tradisyong positibistang pilosopiya sa pag-aaral maaaring
landasin, tuklasin, at suriin ang datos, impormasyon, at katotohanan upang malinaw na maisalarawan
kung ano ang idea o kaalamang naipundar kaugnay ng kalakarang panlipunan at produksiyon
pangkaalaman sa Pilipinas.

Nais na tugunan sa papel na ito ang isyu hinggil sa naihabing kaalamang akademiko mula sa positibistang
tradisyon sa Pilipinas na labis na nagpapahalaga sa empirisismo bilang kaparaanan sa pag-unawa ng
kalakarang panlipunan at produksiyon pagkaalamang nalikha na tila’y isang bantayog ng katotohanan.
Kapani-paniwala man ang mga iyon o hindi, ang malinaw ay naging pamantayan na nga at naging
balong salokan ng kaalaman ang mga nailathalang pag-aaral.

Sa ganitong punto, maghahain ang awtor sa papel na ito ng alternatibong teorya at metodolohiya sa
pananaliksik na hinugot hindi mula sa positibista-empirikal na kaparaanan, kundi sa di-nakagawiang
paggamit ng mga di-tekstuwal na mga batis sa pananaliksik. Nilalayon ng papel na ito na bigyang-
daan ang pagpadayag (pagpapalitaw, pagtatampok, pagtatanghal) ng mga nakakubling mahalagang
impormasyon at katotohanan mula sa ekspresibong kultura – mga sining biswal, pasalitang tradisyon,
at perpormatibong pagtatanghal.

Sa papel na ito, ginamit ng may-akda ang epistemolohiyang panlipunan bilang teoretikal na saligan ng
pag-aaral. Isisingkaw mula rito ang diwa ng pangangatwiran ukol sa alternatibo’t bagong kaalamang
inaasahan gamit ang pamanang-lahi bilang di-tekstuwal na batis. Ipinagpapalagay ng may-akda na isa
itong hakbang na magpapalaya ng mga intelektuwal na Pilipino mula sa pagkapiit sa makitid na lapit,
perspektiba, at kaparaanan sa pananaliksik.

Matutunghayan sa ginawang pag-aaral ang matagumpay na pagsubok sa halimbawa ng ekspresibong
kultura partikular ang pamanang-lahi bilang repositoryo ng mga nakakubling kaalamang magpapatibay
sa puntong teoretikal at metodolohikal na larang ng pag-unawa sa mga kalakarang panlipunan at
paglikha ng kaalaman.
Keywords
pamana
gunita
positibismo
kaalamang-bayan
kasaysayan
Faculty Involved:
Vicente C. Villan, Ph.D.
Professor
Focus: heritage studies and museology, discourse studies in the social sciences, Spanish Philippines, Visayan history and culture, history of the Philippine Revolution, and Philippine Martial History.