Publications

Tampok sa pag-aaral na ito ang dalawang tradisyonal na pamamaraan at gawi sa Marinduque upang mapigilan at malunasan ang lala (kamandag/lason): ang pag-inom ng tawak at ang pagtatandok. Ang tawak ay isang inuming inorasyunan na binubuo ng iba’t ibang sangkap at niluluto ng magtatawak. Iniinom tuwing Biyernes Santo, pinaniniwalaang nakakapagpawalang-bisa ito ng kamandag ng hayop, gayundin ang iba pang benepisyong pangkalusugan. Isinasagawa naman ang tandok ng mga manggagamot sa mga pasyenteng nakagat ng makamandag na hayop. Gumagamit ang magtatandok ng bolang kristal, sungay, patalim, at orasyon upang ilabas sa katawan ng pasyente ang lala. Sinisiyasat ng pag-aaral na ito ang gampanin ng mga naturang tradisyon sa kasalukuyang lipunang Marinduqueño. Sa isang banda, makikitang reaksyon ito ng “taong-labas” sa harap ng kadahupan sa modernong akses-medikal. Sa kabilang banda, nararapat ding kilalanin ang matagal nang pamamayagpag ng mga ganitong tradisyon kung ipopook sa mas malawak na konteksto ng kalinangan at kasaysayan.

Laganap ang pangkalahatang pagtingin sa mga Kristiyano, Katoliko man o Protestante, bilang pasibong mga tagasunod ng gobyerno bago ang Rebolusyong EDSA ng 1986. Hindi ito totoo kung sisiyasatin ang tindig ng iba’t ibang denominasyong Protestante sa bansa. Sa kaso ng Convention of Philippine Baptist Churches (CPBC), tanging pangkating Baptist na kasapi ng National Council of Churches in the Philippines (NCCP) at nakahimpil sa Kanlurang Bisayas, unang nagkaroon ng dalawang hiwalay na tugon ang mga kasapi nito nang unang mailuklok sa kapangyarihan si Pangulong Ferdinand E. Marcos. Sa isang banda, maagang pumanig sa gobyerno ang liderato ng CPBC kasama ang nakararaming matatandang kasapi nito bunga na rin ng malaking takot at pangamba sa paglaganap ng komunismo sa bansa. Sa kabilang banda, mayroong mga kabataang nanatiling Baptist subalit naging aktibo sa paglahok sa mga demonstrasyon laban sa Diktadurang Marcos. Ilan sa kanila ay umanib pa mismo sa armadong pakikibaka. Magkaiba man ang pagtugon ng mga kasapi, humantong kalaunan ang CPBC sa pagkakaroon ng iisang tindig laban sa katiwalian at pang-aabuso ng Diktadurang Marcos na lalong nag-alab hanggang sa pagsapit ng 1986.

Ang papel na ito ay isang pagsasakasaysayan sa karanasan at landas na tinahak ng liderato at kasapian ng CPBC sa isang madilim na yugtong pangkasaysayan. Nilalayon din ng pag-aaral na maihabi ang mga naratibo at ambag ng mga kabataang Baptist sa mahabang kasaysayan ng pakikibaka ng mga Pilipino tungo sa kalayaan at kaginhawahan ng inang bayan.

Tatlong hibla ng pangkating Panayanhon sa kasaysayang Pilipino sa Isla ng Panay ang nagsalubong, nagsanib, at naghugpong para sa kalayaan ng Inang-Bayan – Ati, Bukidnon, at mga Agraviados. Tulak ng karanasang kolonyal, ang nabanggit na tatlong pampamayanang grupong nasadlak sa ekspansiyong kolonyal, at mahigpit na integrasyong sosyo-kultural ng mga mananakop, ang naging malaking salik sa kanilang kaisahan pagsapit ng huling bahagi ng siglo 19. Salig sa kinagisnang kamalayan, ang pagkakapit sa subling panghimanwa (manang paglilingkod-bayan), kabubut-on sang banwa (kaloobang bayan), at pakig-angot pangkatilingban (pakikipag-ugnayang panlipunan) ang nakapagbigay-liwanag sa atin hinggil sa kanilang pagsanib-lakas sa Himagsikang Pilipino.

Tinitindigan na sa pamamagitan ng maragtasong inagihan (pangkasaysayang karanasan), at sosyo-kultural na lente, maipapaliwanag ang pagkakaroon ng ribuk (himagsikan) bilang panlipunang gumuntang (penomeno) noong huling-hati ng siglo 19. Inaasahang sa pamamagitan sa inter-disiplinaryong pagtingin, mabibigyang-liwanag ang naganap na gumuntang (kalakaran) at hitabu (kaganapan) sa pakig-ugyon (pagkakaisa) ng tatlong pangkating pampamayanan at ang naging papel nila sa paglikha ng panghimagsikang tradisyon sa Isla ng Panay.

Nilalayon ng pananaliksik na ito na ilarawan ang kontekstong heograpiko at sosyo-kultural na nagbigay-hugis sa pag-usbong ng nabanggit na pangkating naghimagsik. Ilalatag sa sanaysay pagkatapos ang kalakasang sosyo-kultural ng mga Panayanhon lakip maging ang pagtatampok sa naging kalakaran ng mga entradang kolonyal sa Pilipinas na kinasangkutan ng mga Pintados. Higit sa lahat, isasalaysay pagkatapos nito ang naganap na kalakaran sa himagsikan at kaganapan sa pakikidigmang inilunsad ng mga naghugpong na mga Anak ng Bayan sa nasabing Isla.

The present paper examines the "second coming" of Dante Alighieri and Giovanni Boccaccio through Filipino reception. The four Florentine "presences" in the Filipino milieu are: 1) the 1917 adaptation of La Divina Commedia by Rosendo Ignacio, 2) the 2013 reception to Dan Brown's Inferno, when Manila was called the "gates of hell," 3) Resty Mendoza Ceña's Impyerno (2017) and 4) Virgilio S. Almario's Dekameron (2021). Intertextualities and interstices of these receptions share the common themes of disease, death, and destruction. Reading such texts in light of health, the paper attempts to extract meanings and lessons relevant to our current struggle against the COVID-19 pandemic.

This paper explores an aspect of the 19th-century Philippine judicial system by examining the origins and development of the office of the tenientes mayores de chinos framed within the broader state concern related to the “undesirable” Chinese in the last three decades of the Spanish regime. Using underutilized primary materials from various archives in Manila and Madrid, it probes into how and why the government deemed it necessary to include the Chinese community in curbing criminality through such “Chinese agents.” Although a brief section is devoted to law enforcement agencies from outside the Chinese community, the focus will be on these Chinese officers, specifically interrogating how they conducted their dual function as government agents who had to enforce the law, and, at the same time, as leaders of their community, expected to protect their compatriots, even the “criminal” ones.